بهترین زمان آغاز توانبخشی بعد از سکته مغزی چه زمانی است ؟ آیا فیزیوتراپی در توانبخشی سکته مغزی تاثیر گذار است ؟ سکته مغزی تاثیرات بسیاری بر عملکرد عضلات و اندام های بدن می گذارد، بهترین راهکار برای بازگشت توانبخشی بعد از سکته مغزی استفاده از تمرینات توانبخشی، فیزیوتراپی و… است، اگر اطرافیان شما اخیرا دچار سکته مغزی شده اند بهتر است برای بهبود وضعیت بیمار خود ادامه مطلب را مطالعه کنید . توانبخشی سکته مغزی بخش مهمی از بهبودی بعد از سکته مغزی است. دانستن مواردی که در توانبخشی بعد از سکته مغزی تاثیر می گذارند نقش بسیار مهمی دارد . هدف از توانبخشی سکته مغزی کمک به بیمار در بهبود مهارتهای از دست رفته هنگام سكته مغزی در بخشی از مغزاست. توانبخشی سکته مغزی در بازیابی استقلال و همچنین کیفیت زندگی افراد بسیار تاثیر گذار است . شدت عوارض سکته مغزی و توانایی هر فرد در بهبودی بسیار متفاوت است.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که وقفه ای ناگهانی در جریان خون به سمت مغز ایجاد شود. این وقفه کوتاه سبب متوقف شدن کارکرد مغز شده و در نهایت آسیب سلول های مغزی را به دنبال دارد. سکته مغزی معمولا در پی عوامل مختلفی اتفاق می افتد. با اینکه سکته مغزی ممکن است در تمامی افراد و در سنین مختلف رخ بدهد، اما در افراد بالاتر از 65 سال بسیار شایع است.
عوامل بروز سکته مغزی
عوامل خطر برای داشتن سکته مغزی شامل موارد زیر است:
- فشار خون بالا
- سیگار کشیدن
- عدم فعالیت بدنی
- نوشیدن مشروبات الکی
- کلسترول بالا
- چاقی
با توجه به موارد فوق، سکته مغزی در اثر عوامل زیادی اتفاق می افتد که می توان بسیاری از آن ها را کنترل کرد و با تغییر در سبک زندگی جلوی این اتفاق را گرفت.
ناتوانی های بعد از سکته مغزی
برخی از اختلال ها در اثر آسیب دیدن بخش های مختلفی از مغز بعد از سکته مغزی ایجاد می شود که شامل این موارد می شود.
- اختلال در کنترل حرکت یا فلج شدن اندام های حرکتی
- مشکل در اندام های حسی بدن
- عدم احساس درد در اندام های بدن
- اشکال در گفتار یا مشکل در ادای صحبت و برقراری ارتباط زبانی با اطرافیان
- اشکال در توانایی فکر کردن و اختلال در حافظه
- اختلالات عاطفی
چه چیزی در توانبخشی سکته مغزی نقش دارد؟
روش های بسیاری در توانبخشی سکته مغزی وجود دارد. برنامه توانبخشی بیمار به بخشی از بدن و یا نوع توانایی در اثر سكته مغزی بستگی دارد. فعالیتهای بدنی که در کلینیک های فیزیوتراپی تجویز می گردد، ممکن است شامل موارد زیر باشد: تمرینات حرکتی، این تمرینات می تواند به بهبود قدرت و هماهنگی عضلات بیمار کمک کند. آموزش تحرک، در این تمرینات به بیمار استفاده از وسایل تحرک همچون واکر ، عصا ، صندلی چرخدار یا مچ پا آموزش داده می شود . بریس مچ پا می تواند در تقویت قوزک پا و در حمایت از وزن بدن بیماردر حین شروع راه رفتن کمک کننده است. درمان ناشی از محدودیت،منظور از این نوع درمان در این است که در حالی که تمرینات برای اندام درگیر انجام می شود ، به بهبود عملکرد بیمار نیز کمک شود .این روش درمانی بعضاً درمانی اجباری خوانده می شود. محدوده حرکت درمانی، انجام برخی تمرینات می توانند تنش عضلات (اسپاسم) را کاهش داده و به بیمار در بازگرداندن دامنه حرکت کمک کند فعالیتهای بدنی به کمک دستگاه های فیزیوتراپی ممکن است شامل موارد زیر باشد: تحریک الکتریکی عملکردی، برق بر روی عضلات ضعیف اعمال می شود و باعث انقباض آنها می شود. برخی از دستگاه های فیزیوتراپی می توانند با انجام برخی حرکات انقباضی به بازیابی قدرت عضلات مختل شده کمک کنند .
توانبخشی پس از سکته مغزی از چه مواردی تشکیل شده است؟
توانبخشی پس از سکته مغزی شامل موارد زیر می شود:
حساسیت
توانبخشی از یک سو، روی حساسیت پوست و از سوی دیگر، درک موقعیت بدن و اندام ها (درک ادراکی) متمرکز است. این توانبخشی حساسیت می تواند در فاز حاد با تمرینات تحرک اندام و بدن، تحریک حسی پوست توسط ماساژهایی که توسط یک فیزیوتراپیست انجام می شود، شروع شود.
مهارت های حرکتی
توانبخشی دست توسط یک توانبخش با هدف یادگیری نحوه گرفتن اشیا و استفاده از آنها انجام می شود. ورزش منظم می تواند وضعیت جسمی (به ویژه قلب و عروق) و استقامت را بهبود بخشد. یک برنامه عضله سازی به بهبود قدرت و عملکرد عضلات کمک می کند.
حرکات زندگی روزمره
کاردرمانگر بیمار را برای انجام کارهای روزمره کمک می کند: شستن، دراز کشیدن، لباس پوشیدن، قرار دادن لیوان در دهان، مسواک زدن و ….
گفتاردرمانی
گفتاردرمانی می تواند گفتار بهتر را بازیابی کند. همچنین اگر اختلالات ادراکی وجود داشته باشد، کمک کننده است. اهداف سازگاری عصبی پس از سکته مغزی برای بیمار قابل بهبود است و حداکثر توانایی حرکتی را خواهد داشت. به مرور زمان بیمار باید حداکثر فعالیت بدنی و اجتماعی و سبک زندگی مستقل تری را از سر بگیرد.
مراحل فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی
همانطور که گفته شد، معمولا افراد بعد از سکته مغزی قسمتی از بدن آن ها فلج می شود. تخصص فیزیوتراپیست ها در برطرف کردن ناتوانایی های حسی و حرکتی است. آنها با شناخت بر روی آناتومی و فیزیولوژی بدن و با ارزیابی قدرت، استقامت، نواقص حرکتی و حسی بیمار، برنامه توانبخشی مخصوص به بیمار را با هدف بهبود فعالیت های حرکتی و حسی، طراحی می کنند. در مراحل ابتدایی بعد از سکته مغزی ابتدا متخصص فیزیوتراپی سعی در هماهنگی عضلات با یکدیگر دارد . درصورتی که هماهنگی بین عضلات ایجاد شود لازم است انجام مهارت های روزانه تمرین شود و سلول های مغز برای بخش های ناتوان بدن آموزش ببیند.
مراحل فیزیوتراپی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- کمک برای انجام حرکات شخصی و اساسی شما مانند خروج از رختخواب و توانایی پیاده روی
- بهبود تعادل و آموزش روش های جدید برای انجام حرکات و وظایف شخصی. در این مرحله کمک به تقویت عضلات ضعیف بدنی می شود.
- در مرحله بعدی به شما کمک می شود تا بتوانید از هر وسیله ای که می تواند به حفظ امنیت شما کمک کند، استفاده کنید. به عنوان مثال آموزش تحرک، در این تمرینات به بیمار کمک می کند استفاده از وسایل تحرک مثل واکر، عصا، صندلی چرخدار یا مچ پا را آموزش ببیند. بریس مچ پا در تقویت قوزک پا و در حمایت از وزن بدن بیمار در حین شروع راه رفتن، کمک کننده است.
- درمان ناشی از محدودیت، منظور از این نوع درمان در این است که در حالی که تمرینات برای اندام درگیر انجام می شود ، به بهبود عملکرد بیمار نیز کمک شود .این روش درمانی بعضاً درمانی اجباری خوانده می شود.
- محدوده حرکت درمانی، انجام برخی تمرینات می توانند تنش عضلات (اسپاسم) را کاهش داده و به بیمار در بازگرداندن دامنه حرکت کمک کند
- فعالیت های بدنی به کمک دستگاه های فیزیوتراپی شامل موارد زیر باشد:
- تحریک الکتریکی عملکردی، برق بر روی عضلات ضعیف اعمال می شود و باعث انقباض آنها می شود.
- برخی از دستگاه های فیزیوتراپی می توانند با انجام برخی حرکات انقباضی به بازیابی قدرت عضلات مختل شده کمک کنند.
فیزیوتراپی بعد از سکته مغزی
یک فیزیوتراپیست خوب می تواند با ارائه حرکات و تمرینات مناسب، برای توانبخشی به شما یا اطرافیان تان که دچار سکته مغزی شده اید، کمک کند. در وهله اول لازم است که از نظر پزشک، وضعیت جسمی تان به حالت پایدار رسیده باشد. زمانی که متخصص پایداری وضعیت شما را اعلام کند، می توانید تمام تمرکز خود را برای مراحل توانبخشی خود بگذارید. توانبخشی سکته مغزی بخش مهمی از بهبودی بعد از سکته مغزی است. دانستن مواردی که در توانبخشی بعد از سکته مغزی تاثیر می گذارند، نقش بسیار مهمی دارد . هدف از توانبخشی سکته مغزی کمک به بیمار در بهبود مهارت های از دست رفته هنگام سكته مغزی در بخشی از مغز است. توانبخشی سکته مغزی در بازیابی استقلال و همچنین کیفیت زندگی افراد بسیار تاثیرگذار است . مراحل توانبخشی شما می تواند شامل مراحل فیزیوتراپی و گفتار درمانی باشد.
توانبخشی شناختی بعد از سکته مغزی
فعالیت های شناختی و عاطفی برای بیماران سکته مغزی شامل موارد زیر است. با کمک کار درمانی و گفتار درمانی می توان به بیمار در بازگشت حافظه، مهارت های اجتماعی، پردازش و حل مساله کمک کرد . خیلی از افراد بعد از سکته مغزی در نحوه صحبت کردن دچار اختلال می شوند با کمک گفتار درمانی می توان توانایی صحبت کردن، گوش دادن و… را مجدد به بیمار بازگرداند . درمان های دیگری از جمله ماساژ درمانی نیز می تواند به بازیابی توانایی بعد از سکته مغزی کمک کند .
بازیابی و بهبودی بلند مدت
بنا به گفته های فیزیوتراپیست، مدت زمان لازم برای درمان و بهبودی شما به شدت و موقعیت سکته مغزی شما بستگی دارد. این زمان در بیماران می تواند متفاوت است و هر بیماری ممکن است تجربه مختلفی را بعد از سکته مغزی تجربه کند. یک فیزیوتراپیست خوب می تواند با ارائه یک برنامه فیزیوتراپی اصولی، بسیاری از علائم و عوارض سکته معزی شما را بهبود دهد. به طور معمول فعالیت های توانبخشی از 48 ساعت پس از سکته مغزی آغاز می شود . بهترین زمان برای شروع فعالیت ها هر چه سریعتر بعد از سکته مغزی است .
مدت زمان توانبخشی سكته مغزی بستگی به شدت سكته مغزی و عوارض مربوط به آن دارد. برخی از بیماران سكته مغزی به سرعت بهبود می یابند. اما بیشتر آنها به نوعی توانبخشی سکته مغزی طولانی مدت نیاز دارند که احتمالا ماهها یا سالها پس از سکته مغزی آنها، ادامه دارد.
بهترین زمان برای آغاز توان بخشی سکته مغزی
باید گفت، هر چه زودتر توانبخشی سکته مغزی آغاز شود، مهارت های از دست رفته در مدت زمان کوتاهی باز می گردد . به طور معمول فعالیت های توانبخشی بعد از سکته مغزی از 24 و48 ساعت پس از سکته مغزی آغاز می شود . بهترین زمان برای شروع فعالیت ها هر چه سریعتر بعد از سکته مغزی است . مدت زمان توانبخشی سكته مغزی بستگی به شدت سكته مغزی و عوارض مربوط به آن دارد. برخی از بازماندگان سكته مغزی به سرعت بهبود می یابند. اما بیشتر آنها به نوعی توانبخشی سکته مغزی طولانی مدت نیاز دارند ، که احتمالاً ماهها یا سالها پس از سکته مغزی آنها، ادامه دارد.
نتیجه
وجود یک مرکز فیزیوتراپی مجهز و فیزیوتراپیستی ماهر در کنار بیماران سکته مغزی در بهبود آنها بسیار موثر است. بنابراین در درمان اولیه بعد از سکته مغزی با پیدا کردن مرکزی مجهز برای فیزیوتراپی قدم های اساسی در راه بهبود خود بردارید.